Các anh chị thân mến Paris gặp gỡ lần này đến với các anh chị vào giữa mùa hè. Mùa hè với những ngày nắng rực rỡ, những sinh hoạt ngoài trời, những đêm hè oi ả, của tiếng ve sầu Mùa hè cũng là mùa của những ngày vacance, với những chuyện du lịch xa gần, gặp gỡ, và những kỷ niệm đẹp cho một mùa hè du lịch. Ngày xưa không xa lắm, khi chúng ta còn trẻ, con cái trong nhà hãy còn nhỏ, và chúng ta còn phải bận rộn với việc cơm áo, mùa hè là lúc chúng ta tạm dừng nghi, để cùng vợ chong con cai đi nghỉ ngơi đâu đó, để tận hưởng tình cảm gia đình  Ngày nay, đa số anh chị em chúng ta ai cũng đi vào tuổi hưu trí, đối với chúng ta mùa hè dài quanh năm, các con cũng đã lập gia đình và tự lập ở một nơi đâu đó, mùa hè là một cơ hội, các con cháu về xum họp, hay chúng ta, nhân cơ hội đi chơi, đi thăm các con cháu và gia đình lại xum hợp đầy đủ trong một bối cảnh huy hoàng tươi đẹp của những ngày hè. Đối với các anh chị đã có cháu nội ngoại, mùa hè cũng là một dịp cho chúng ta cảm thấy hữu ích, khi được giao phó trách nhiệm trông coi các cháu nhỏ, trong khi bố mẹ các cháu còn phải lo việc cơm áo . Chúng ta cũng chẳng bao giờ quên được những mùa hè của gần 50 năm trước, khi chúng ta còn ở trên đất Nhật. Mùa hè ở Nhật thật nóng bức, và ẩm, rất khó chui trong những thành phố lớn chật chội Mùa hè là một dịp để chúng ta tạm quên sách vở, sau những ngày dài lo việc thi tiền kỳ. Một số trong chúng ta thu xếp về quê nhà thăm gia đình, một số khác tổ chức những trại hè đi chơi chung với nhau, và một số khác ít may mắn hơn lại phải khó nhọc tìm việc arubaito, để kiếm sống, dành dụm cho những ngày thằng sắp tới. “paris gặp gỡ lần này đã nhận được sự góp mặt của một vài anh chị , Chị Ngọc Bảo, anh Pham công Trí ở california và chị VT Tuy Ngọc ở Pháp chúng tôi xin cảm ơn sự hợp tác của các anh chị, và mong rằng chúng tôi sẽ nhận được nhiều sự góp mặt của các anh chị khác trong những lần sắp tới. Như các anh chị đã biết “paris gặp gỡ được đến với các anh chị không ngoài mục đích cổ động cho ngày hội ngộ Exryu 2018 . Ban tổ chức Ngày hội ngộ Paris 2018 cũng đang làm việc tích cực để hoàn thành chương trình cho ngày hội ngộ. BTC đang thương lượng với những hãng du lịch về hai chuyến du lịch sau ngày hội ngộ, chúng tôi sẽ hoàn tất chương trình trong những tuần sắp tới đây để giới thiệu cùng các anh chị và bắt đầu việc ghi tên tham dự cho ngày hội ngộ. Một lần nữa chúng tôi mong nhận được sự hợp tác về bài vở cho « Paris gặp gỡ » , mọi liên lac xin gửi về : hoingo2018@yahoo.com hoặc vninh34@yahoo.fr Than chuc các anh chỉ một mùa hè tran đầy hạnh phúc  Nhóm Paris gặp gỡ

Trích trong “Hồi ký Nhật Bản”

TẮM CÔNG CỘNG Ở NHẬT

Đối với một đứa trẻ chỉ sống trong sự chăm nom đùm bọc của gia đình, chưa bao giờ sống riêng một mình như tôi thì cuộc đời mới bắt đầu ở Tokyo đầy sự lạ chưa từng thấy. Lúc tôi đến Tokyo là cuối tháng Ba nên vẫn còn lạnh và tuyết vẫn còn rơi lác đác. Ngồi trên lầu, nhìn tuyết rơi qua khung cửa sổ, sao mà đẹp thế. Tuyết nhẹ nhàng rơi từ trên trời cao xuống đọng lại thành từng đám dưới đường. Nhưng tôi không thể tưởng tượng được là khi tuyết tan thì con đường trở nên sinh lầy, ướt át và trơn trượt. 

Trong tuần lễ đầu ở Tokyo năm 1970, tôi khám phá ra là chỗ tôi ở không có phòng tắm. Tôi hỏi mấy anh lớn thì họ phá ra cười, bảo tôi rằng muốn thuê nhà có phòng tắm riêng cũng có nhưng đắt gấp ba, bốn lần tiền thuê nhà đang ở. Thế thì phải chịu ở bẩn sao? Không đâu, gần đó có những nhà tắm công cộng. Thật là một sự lạ nữa với tôi. Việc đi tắm công cộng, tôi có xem thấy trong các phim xã hội của Nhật hoặc phim Hiệp Sĩ Mù trong những thập niên 1960, 1970. Một hôm, anh lớn bảo: “Trí ơi, đi tắm”. Anh Đào, anh lớn cùng nhà, chỉ cho tôi những dụng cụ cần thiết phải đem theo: một cái chậu nhỏ, trong đựng khăn lau mặt, một cục xà phòng và một chai shampoo để gội đầu, và một cái khăn tắm lớn để lau người khi tắm xong. Và anh cầm theo một nắm tiền lẻ để trả tiền vào cửa. 

Nhà tắm công cộng gần nhà trông bề ngoài cũng như những nhà bình thường, có hai lối ra vào, một cho nữ giới, một cho nam giới, không được vào chung. Vào bên trong, tôi thấy một người đàn ông ngồi trên một cái quầy cao ngang cổ, thu tiền vào cửa. Không ai nhìn sang phía bên kia được. Trước mặt ông ta là một bức tường bằng gỗ ngăn hai bên nam nữ, có một cửa để ban ngày dọn dẹp lau chùi hai bên. Vào trong một tí nữa là những ô ngăn để mọi người đựng quần áo bỏ ra. Tất cả đều trần như nhộng, ai cũng mang theo xà phòng, khăn lau mặt và shampooọ Thực ra, không cần mang theo chậu nhỏ vì ở đây đã có nhiều chậu nhỏ bằng gỗ để mọi người dùng. Bước qua một cửa kính là nơi mọi người tắm, hơi nước nóng bốc ra từ một cái hồ nhỏ, hồ này chứa nước rất nóng để ngâm cho nóng người sau khi tắm rửa kỹ lưỡng ở bên ngoài. Ai cũng phải tắm thật sạch trước khi bước vào hồ ngâm. Vì nước rất nóng nên phải vào từ từ. Cho hai chân vào trước, từ từ cho nửa người vào, sau cùng mới xuống ngâm cả hai vai. Như đã trình bày, hồ nước rất nóng nên không nên ngồi quá lâu, máu sẽ dồn lên đầu không tốt. Một anh bạn lần đầu đi tắm ngâm nước nóng thích quá nên ngâm hơi lâu, khi bước ra khỏi hồ thì té xỉu vì máu lên đầu, tụi tôi phải khiêng anh ta ra chỗ thay quần áo cho thoáng và độ 15 phút sau thì tỉnh lại, Hú hồn.Sau lần đó, anh ta thề chỉ đi tắm mỗi tháng một lần vào mùa Đông, mùa Hè thì hai lần. Hiện nay, anh này là một học giả đang sinh sống ở Tokyo với gia đình và không muốn ai nhắc lại kinh nghiệm đi tắm công cộng này của anh ta. 

Ông anh họ của tôi, một sĩ quan trong quân đội Việt Nam Cộng Hoà, có cơ hội được tu nghiệp ở gần Tokyo, có đến thămvà được tôi dẫn đi tắm công cộng. Thoạt tiên, khi cởi quần áo, anh có vẻ ái ngại nhưng sau khi nhìn chung quanh, anh cũng hiên ngang làm con cháu Adam. Khi vào bên trong, sau khi tắm gội xong, anh hùng dũng bước vào hồ nước nóng ngồi xuống làm tôi không kịp cản. Nhưng ngay lập tức, anh đứng lên bước ra ngoài hồ. Tôi lại phải làm một màn giải thích . Sau đó thì anh thích quá, hỏi tôi có nên cho thằng con lớn sang đây du học không? Sau khi giảng giải về đời sống du học sinh ở Nhật, anh quyết định cho nó du học ở Mỹ. Từ đó về sau, mỗi khi anh em gặp nhau, anh lại nhắc lại kỷ niệm đi tắm nhà tắm công cộng. Chỉ có một điều là bây giờ ở năm 2016, nhiều nhà apartment được xây theo tiêu chuẩn mới, có phòng tắm riêng ở nhà nên những nhà tắm công cộng như thế này đang dần dần biến mất. 

Trong thời gian đi học ở Nhật, tôi đã từng thả bước giang hồ chung quanh đất Phù Tang, dạo chơi với con cháu Thái Dương Thần Nữ. Một mùa Hè (tôi chỉ có mùa Hè để thả bước sau khi học và làm kiếm tiền) tôi đến vùng phía Bắc nước Nhật (Hokurikku), đến huyện Kanazawa nơi mà ngày xưa có một Sứ Quân khét tiếng của Nhật và cũng là nơi có nhiều điểm đặc biệt về phòng tắm công cộng cũng như các lữ quán (ryukan) có suối nước nóng (onsen) và gần đó theo truyền thống có một lũ khỉ xuống ngâm người trong suối nước nóng. Khỉ có chỗ của khỉ không bao giờ người và khỉ xâm phạm lãnh thổ của nhau trong bao nhiêu trăm (ngàn) năm. Tôi tạm trú ở một lữ quán, chỗ này theo đúng cổ truyền lữ quán của Nhật, ăn sáng : một bát cơm nóng, đập một quả trứng sống, một lá rong biển khô (yaki nori), vài củ dưa muối và một chén nước súp (miso siru), buổi trưa, một bát cơm nóng, một chén miso siru và một con cá nướng, bữa tối, một bát cơm nóng, một chén miso siru, một vài miếng thịt hoặc đậu hũ, hoặc gà, hay heo. Sau mỗi bữa ăn là một cốc nước trà Nhật xanh (green tea) hoặc trà vối. Buổi tối trước khi ngủ, bà chủ nhà vào lôi trong tủ ra một bộ nệm, trải giường, gối. Ban ngày những thứ này được cất trong tủ vì ở ngoài không có chỗ (Ngay ở trong nhà người Nhật cũng thế. Bên ngoài là chỗ tiếp khách, tối đến biến thành phòng ngủ. Trước khi đi ngủ, bà chủ hỏi tôi có muốn tắm không. Bà gãi đúng chỗ ngứa nên tôi gật đầu mau lẹ. Khi tôi đến chỗ tắm ở ngoài sân, tôi thấy một cái thùng to giống như thùng rượu vang của Âu Châu, trong đựng đầy nước nóng. Cũng như trên đã trình bày, tôi phải tắm thật sạch trước khi bước vào thùng. Không biết bà này ở đâu mà ngay sau khi tôi vào thùng, bà xuất hiện, cho thêm củi vào dưới đáy thùng. Ba giải thích là phải tiếp tục như vậy để giữ nhiệt độ trong thùng cho điều hoà vì còn nhiều người khách khác sẽ dùng. Cứ tưởng là nước trong nồi sẽ sôi và mình sẽ thành con tôm luộc. Nhưng không, đúng như bà chủ nói, nước chỉ đến đúng nhiệt độ rồi ngưng. Ngồi trong thùng ngâm nước nóng, tôi có cảm tưởng như mình là một võ sĩ đạo hay một sứ quân nào đang hưởng thú trong đời. Trời cũng đãi tôi lắm đấy chứ. Một cảm giác thật êm đềm thú vị khó quên chỉ cần bỏ tiền (không cần nhiều) là mua được thôi. Mà không được hưởng thường xuyên. Thỉnh thoảng nghĩ lại cái cảm giác này, tôi tự nghĩ mình có nên trở lại Nhật đến chốn này tìm lại cảm giác này chăng? Có lẽ các bạn đọc sẵn câu trả lời miễn cho tôi phải nói ra đây. 

Phạm công Trí

Tưởng đã quên rồi  (2 )

" Tưởng đã quên rồi giọt tình thơ  Bỗng òa chợt đến ôm nỗi nhớ Một thoáng vu vơ thương quá khứ  Một thoáng ngậm ngùi đọng tâm tư " ...  Nắng Paris trãi dài mong đợi Nối nhịp cầu của thuở chung đôi Giòng sông Seine lững lờ nắng hạ Ngóng cuộc tình ngỡ đã vắng xa ... Bước thời gian theo dấu mây bay  Dẫn cuộc tình tóc bạc phôi phai Quanh về đây tình xưa thuở ấy  Lòng quấn quýt như mới quen nhau ... Ngày gặp nhau vui niềm Hội Ngộ  Paris về ghi mãi tình thơ Bao kỷ niệm tràn đầy lưu luyến  Qua bốn mùa  nỗi nhớ không tên ...

VT Túy Ngọc   ( Paris - 22 /Juin/2017 )

Paris là thủ đô văn hóa nghệ thuật của thế giới, nơi từng phát xuất những văn sĩ, họa sĩ lừng danh, những khuynh hướng cải cách có ảnh hưởng lớn trong các ngành nghệ thuật. Cách Paris khoảng 100 cây số về phía nam có một làng nhỏ tên là Giverny đã trở thành một địa điểm du lịch nổi tiếng, vì ở đó có ngôi biệt thự và vườn cảnh đặc sắc của Claude Monet,một trong những họa sĩ hàng đầu của trường phái hội họa ấn tượng trong khoảng thế kỷ 19. Lần đầu tiên có dịp đến ngoạn cảnh ở đó vào năm 2005 đã để lại cho tôi nhiều ấn tượng, nên mùa xuân năm nay, sau 12 năm, tôi quyết định phải đến đó trở lại.

Ngôi biệt thự xinh xắn của Monet nổi tiếng không chỉ vì mang dấu tích của một danh tài họa sĩ với những bức tranh bất hủ để lại, mà còn vì khu vườn đầy mầu sắc kỳ hoa dị thảo được chăm sóc cẩn thận, nhất là hồ sen rộng lớn với cây cầu bắc qua đã trở thành bất tử trong những bức tranh sen nổi tiếng tuyệt tác của ông. Từ cửa sổ những căn phòng phía trên nhìn ra vườn, ta có thể thấy một phong cảnh tuyệt vời của hoa lá và cây cảnh, như bức tranh của người họa sĩ.

Cuộc đời họa sĩ trong thời ấy tuy nổi riếng nhưng không khỏi có những lúc chật vật vì mưu sinh. Monet đã phải thay đổi chỗ ở biết bao nhiêu lần. Cho đến một hôm, trong một chuyến đi trên xe lửa ông nhìn ra cửa sổ và chợt thấy ngôi làng Giverny hiện ra thật xinh xắn. Được biết có một trang trại ở đó đang để trống, ông quyết định thuê lại trang trại này và di chuyển cả gia đình về sinh sống, và sau này mua lại trang trại này. Với sự góp sức của gia đình, ông đã tạo dựng và chăm sóc một vườn hoa lý tưởng, với những luống hoa đủ mầu đủ kiểu nở rộ theo mùa. Vườn hoa này đã cho ông những cảm hứng nghệ thuật để vẽ nên những bức tranh thiên nhiên tuyệt vời.

Tháng năm trời vào xuân, trong những đóa hoa tưng bừng khoe sắc, nổi bật nhất là hoa tulipe rực rỡ đủ mầu vươn cao,với nhiều loại hiếm quý khác nhau.

Con đường quanh co đi về phía hồ sen một bên là đồng cỏ xanh rờn với đàn bò trắng đang nhởn nhơ ăn cỏ, một bên là rạch nước chẩy quanh những khóm trúc, có những cây cầu nhỏ bắc ngang đi vào phía trong, nơi có hồ sen nổi tiếng với chiếc cầu xanh, với hàng liễu rủ như trong bức họa đầm sen của Monet.

Đứng trên cây cầu với giàn hoa tím wisteria rủ phía trên, tưởng như thấy bóng Monet còn đang trầm tư ở đâu đó bên hồ nước, bên cạnh giá vẽ và cây cọ trong tay. Khungcảnh nơi hồ sen mang nhiều nét đông phương tĩnh mịch, cho thấy phần nào ảnh hưởng của nền văn hóa nghệ thuật Nhật Bảnđối với Monet trong đời sống. Những bức tranh sen trong hồ đã trở thành một biểu tượng của tranh Monet, một nét đặc sắc khác biệt với những bức tranh của các họa sĩ cùng thời. Phải chăng khi trải lòng vẽ lên giấy vẻ đẹp thanh cao thuần khiết của những hoa sen trên nước, ông đã tìm thấy sự an bình qua bao nhiêu năm thăng trầm biến đổi trong cuộc đời.

Trong thời kỳ khởi nghiệp của Monet vào khoảng hậu bán thế kỷ 19, ngành hội họa đang chịu sự điều khiển của nhóm Le Salon ở Paris với những định kiến bảo thủ, chủ trương hội họa là phương tiện phục vụ cho giới quý tộc và tôn giáo. Với tình yêu thiên nhiên và con người, Monet và nhóm họa sĩ trẻ tài ba đã khởi xướng một cuộc cách mạng khai phóng trong hội họa, bước ra khỏi bối cảnh trang nghiêm huyền bí của nền hội họa cũ mà ra ngoài hòa nhập với thiên nhiên,vẽ lại những phong cảnh và con người trong đời sống sinh hoạt bình thường. Khuynh hướng hội họa mới này lấy tên là “ấn tượng” theo bức tranh “Ấn tượngmặt trời lên” (“Impression, soleil levant”) của Monet với những nét chấm pháhuyền ảo nhẹ nhàng. Bức tranh này đã bị nhóm bảo thủ bác bỏ và chỉ trích nặng nề, cho là bản phác họa và không được hoàn chỉnh đúng cách. Tuy nhiên, cùng với một số họa sĩ tài danh khác như Renoir, Sisley, Pissarro, Manet, Cezanne v.v..nhiều tuyệt tác đã được ra đời, nên chẳng bao lâu phái ấn tượng đã được công nhận như một trường phái hội họa chính thống có ảnh hưởng sâu rộng. Bằng cách phối hợp mầu sắc tài tình, lúc tươi sáng, lúc tương phản và táo bạo, tranh ấn tượng diễn tả lại cảnh sắc ngoài đờivới những nét sống độngtrung thực, khiến người xem có một cảm nhận sâu sắc về cảnh vật ấy. Tuy nhiên, nói đến Monet và phái hội họa ấn tượng, hiển nhiên không thể bỏ qua được ảnh hưởng của hội họa Nhật Bản qua những bức tranh Nhật Bản sưu tập được trưng bầy khắp nhà của ông.

Theo lời truyền lại, một ngày vào năm 1871, khi đang ở Amsterdam để lánh nạn chiến tranh Pháp-Phổ, Monet đã bước vào một tiệm bán thực phẩm, và chợt nhìn thấy những bức khắc họa Nhật Bản in trên một số giấy gói quà. Từ đó, ông say mê sưu tầm những bức khắc họa Nhật Bản, và đã thu thập tổng cộng đến 231 bức tranh, 46 bản khắc họa trên gỗ của Kitagawa Utamaro, 23 bản của Katsushika Hokusai và 48 bản của Utagawa Hiroshige. Dưới thời Edo (1600-1868), những tư tưởng và kỹ thuật ngoại quốc đã bắt đầu len lỏi vào trong đất nước Nhật, đưa đến những đổi mới, như trong nghành họa phát sinh ra một lối vẽ trên gỗ gọi là ukiyo-e, có nghĩa là “những bức họa của một thế giới trôinổi”, lấy kỹ thuật dùng mầu của Tây phương để diễn tả lại cái hồn Nhật Bản, vẽ lại nhữngphong cảnh và con người của thời ấy trong một thế giới sống động. Hiển nhiên là những bức họa này đã có ảnh hưởng sâu đậm đến tư duy và lối sống, cũng như khuynh hướng hội họa của Monet trong truyền thống ấn tượng. Monet đã yêu thích những bức tranh này đến nỗi ông tạo ra một thế giới sống với tranh Nhật Bản, làm một vườn cảnh mang nhiều nét Nhật Bản như một nơi chốn để tịnh tâm. Thật là một cái duyên lạ kỳ, khi người vẽ tranh “Ấn tượng mặt trời lên” lại say mê nghệ thuật của đất nước mặt trời mọc mặc dù chưa một lần đặt chân đến đó, và đã có những ưu ái đặc biệt cho những vị khách Nhật bản đến viếng thăm.

Bước ra ngoài biệt thự Monet, con đường làng vắng vẻ dẫn đến những ngôi nhà xinh xắnvới những luống hoa đủ mầu sắc trồng bên vệ đường, tạo một không khí an bình tĩnh mịch. Gần ngôi biệt thự của Monet, cũng có một cơ sở khác được dùng làm nơi bảo tàng và triển lãm nghệ thuậttranh ảnh, trong đó có tranh của Monet, và cũng có khu vườn cảnh rộng lớn đầy hoa tulipe nở rộ. Từ một khám phá bất chợt trong một cuộc hành trình, Giverny đã được Monet lựa chọn là nơi dừng chân cuối cùng trong cuộc đời, và ông đã cùng với gia đình về đây tạo lập một nơi chốn địa đàng cho riêng mình. Trong những thoáng chớp vô thường của kiếp nhân sinh, Monet đã đến và đi, nhưng những gì ông để lại là một di sản vô giá không chỉ cho thế giới nói chung, mà còn giúp cho ngôi làng nhỏ nơi ông và gia đình đã cư ngụ càng được thêm phong phú.

Ngọc Bảo

Mùa xuân 5/2017

Ninh Vu

Tokyo – Meidai Mae 05 -2017